نقش عوامل اجتماعی در معرفت ریاضی و منطقی، بر‌مبنای دیدگاه‌های مکتب ادینبرا

نویسنده

  • شهرام شهریاری دانشجوی دکتری فلسفة علم، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، تهران، ایران
چکیده مقاله:

برنامة قوی در جامعه‌شناسی معرفت علمی با نام مکتب ادینبرا و دیدگاه‌های نسبی‌انگارانة این مکتب شناخته شده است. براساس این رویکرد، همة آن‌چه «معرفت» به‌شمار می‌رود، صرف‌نظر از صدق یا کذب آن، عللی دارد که به پذیرش آن در جامعه انجامیده است و جامعه‌شناس موظف است که این علل را بیابد. این برنامه، برخلاف برنامه‌های ضعیف‌تری که معرفت علمی را استثنا می‌کردند، بر این ایده مبتنی است که عوامل اجتماعی در شکل‌گیری معرفت علمی تجربی و حتی ریاضیات و منطق، یعنی معرفت‌هایی که از سنخ ضروری به‌شمار می‌روند، نیز نقش دارند. در این مقاله درصددیم دیدگاه‌های مکتب ادینبرا را در زمینة منطق و ریاضی معرفی و تبیین کنیم. به‎این‌منظور، نخست مبانی فکری این رویکرد را به‌اجمال معرفی و سپس دیدگاه‌های اصلی آنان را دربارۀ نقش ابعاد جامعه‌شناسانه در منطق و ریاضیات به‌اختصار ذکر می‌کنیم. در بخش‌های بعدی مقاله مهم‌ترین یا بدیع‌ترین مطالعات موردی‌ عرضه‌شده را بررسی و آن‌ها را درباب برهان خلف، تصمیم‌گیری و چانه‌زنی در ریاضیات، اثبات گزاره‌های ریاضی، و اعتبار استدلال‌های منطقی نقد و ارزیابی می‌کنیم و در‌انتها نیز نکاتی دربارة رویکرد نظری آنان و نتایجی که به‌نظر می‌رسد می‌توان از این بحث گرفت مطرح خواهیم کرد.

برای دانلود باید عضویت طلایی داشته باشید

برای دانلود متن کامل این مقاله و بیش از 32 میلیون مقاله دیگر ابتدا ثبت نام کنید

اگر عضو سایت هستید لطفا وارد حساب کاربری خود شوید

منابع مشابه

تاملی در مقاله‌ی «نقش عوامل اجتماعی در معرفت ریاضی و منطقی»

در مقاله‌ی «نقش عوامل اجتماعی در معرفت ریاضی و منطقی»، نشان داده می‌شود که عوامل اجتماعی در پیدایش و ضروری‌انگاری علوم بنیادینی چون ریاضی و منطق نقش دارند؛ از جمله مهمترین دلایل مطروحه در این مقاله می‌توان به موارد زیر اشاره کرد: اختلاف ریاضی‌دان‌ها، تنوع تناقض در براهین خلف، ساختارشکنی در مقادیر بی‌نهایت، تحلیل ویتگنشتاین از عمل جمع، تغییر مفهوم بداهت در طول تاریخ، دوری بودن اثبات اصول بدیهی، ...

متن کامل

نقش باورهای معرفت شناختی، باورهای انگیزشی و خودکارآمدی ریاضی در پیش بینی پیشرفت ریاضی

پژوهش حاضر با هدف تعیین رابطه باورهای معرفت شناختی، باورهای انگیزشی و خودکارآمدی ریاضی با پیشرفت ریاضی دانش آموزان انجام شد. در این پژوهش نمونه ای با حجم 600 شرکت کننده به روش خوشه ای تصادفی از میان دانش آموزان دختر و پسر(263 پسر و 337 دختر) پایه اول دبیرستان های شهرستان فیروزآباد انتخاب شدند. در این پژوهش از پرسشنامه باورهای معرفت شناختی شومر، پرسشنامه راهبردهای انگیزشی برای یادگیری و پرسشنامه...

متن کامل

دیدگاههای منطقی علامه طباطبایی

علامه طباطبایی در کتاب های خود برخی اصول و مباحث منطقی را بیان کرده است. مباحثی که برخی از آنها منطقی صرف و برخی بیانگر مسائلی است که در فلسفه ی منطق مطرح است. این مطالب، گاه مشترک با سایر منطق دانان و گاه ارائه دهنده نظر خاص علامه است. هدف این تحقیق استخراج این مباحث است. اهم مطالب بیان شده توسط علامه عبارتند از: جایگاه منطق و دفع شبهات پیرامون آن، تصور و تصدیق، اقسام بدیهیات، حقیقی و اعتباری،...

15 صفحه اول

نقش باورهای معرفت شناختی، باورهای انگیزشی و خودکارآمدی ریاضی در پیش بینی پیشرفت ریاضی

پژوهش حاضر با هدف تعیین رابطه باورهای معرفت شناختی، باورهای انگیزشی و خودکارآمدی ریاضی با پیشرفت ریاضی دانش آموزان انجام شد. در این پژوهش نمونه ای با حجم 600 شرکت کننده به روش خوشه ای تصادفی از میان دانش آموزان دختر و پسر(263 پسر و 337 دختر) پایه اول دبیرستان های شهرستان فیروزآباد انتخاب شدند. در این پژوهش از پرسشنامه باورهای معرفت شناختی شومر، پرسشنامه راهبردهای انگیزشی برای یادگیری و پرسشنامه...

متن کامل

نقش تفکر ریاضی در ارتقای توانایی دانشجویان معماری در جنبه‌های منطقی طراحی

پیشینه و اهداف: آموزش طراحی معماری امری چالش برانگیز است که وابسته به متغیرهای متعددی می باشد. از آنجا که شکل­گیری شخصیت یک طراح و فراگیری مهارت­های طراحی وابسته به این مقوله است، از حساسیت زیادی برخوردار می باشد. نقش دانش ریاضی و کاربرد ابعاد مختلف آن در طراحی معماری در طول تاریخ غیر‌قابل‌ انکار است. در دهه‌های اخیر شاهد افزایش تعامل بین ریاضی و معماری در جهان بوده­ایم؛ درحالی‌که ریاضی در آموز...

متن کامل

منابع من

با ذخیره ی این منبع در منابع من، دسترسی به آن را برای استفاده های بعدی آسان تر کنید

ذخیره در منابع من قبلا به منابع من ذحیره شده

{@ msg_add @}


عنوان ژورنال

دوره 7  شماره 2

صفحات  67- 96

تاریخ انتشار 2017-03-15

با دنبال کردن یک ژورنال هنگامی که شماره جدید این ژورنال منتشر می شود به شما از طریق ایمیل اطلاع داده می شود.

میزبانی شده توسط پلتفرم ابری doprax.com

copyright © 2015-2023